Methaan - CH4

Methaan (CH4) is een kleurloos en reukloos gas dat slecht oplost in water en lichter is dan lucht.

Wat is methaan?

Methaan is een uiterst ontvlambaar gas dat voornamelijk wordt gevormd in de pens van herkauwende landbouwdieren zoals koeien, schapen en geiten. Deze dieren stoten het gas vervolgens via hun adem, boeren en scheten uit. Doordat we wereldwijd steeds meer zuivel en vlees eten neemt het aantal herkauwers enorm toe, wat grote gevolgen heeft voor de hoeveelheid methaan in de atmosfeer. Naast de veehouderij komt methaan vrij bij het verbranden van fossiele brandstoffen, het verbouwen van rijst, uit stortplaatsen, in natte gebieden zoals moerassen en venen, in kolenmijnen en bij het lekken van gasleidingen voor aardgas. Doordat methaan een krachtig broeikasgas is heeft het een groot effect op de klimaatverandering. Ter vergelijking: methaan houdt ruim twintig keer meer warmte vast dan CO2, maar heeft wel een minder lange levensduur.

Wat is het probleem van methaan?

In de afgelopen 150 jaar is de concentratie van methaan in de atmosfeer ruim verdubbeld. Methaan speelt een grote rol bij de opwarming van de aarde; het is verantwoordelijk voor twintig tot dertig procent van de stijgende temperaturen. Dit heeft gevolgen voor de natuur en de gezondheid en veiligheid van de mens.

Wat methaan in de natuur doet

Als broeikasgas draagt methaan bij aan de opwarming van de aarde. Door die klimaatverandering smelten ijskappen, stijgt de zeespiegel, en wordt het weer extremer. Zo krijgen we te maken met meer zware buien met bijbehorende overstromingen, en meer hittegolven. In de natuur is nu al zichtbaar dat bepaalde planten langer groeien, er meer insectenplagen komen, en veel vogels met uitsterven worden bedreigd door de veranderingen van seizoenen en het smelten van de sneeuwkappen. Daarbij draagt methaan bij aan de vorming van ozon, wat ook weer schadelijk is voor de natuur en de gezondheid van de mens.

Wat methaan met de gezondheid van de mens doet

Methaan is een zuurstofverdringer. Het inademen van hoge concentraties methaan kan zorgen voor ademnood, hoofdpijn, sufheid en bewusteloosheid.
Daarnaast heeft het veranderende klimaat, waar methaan aan bijdraagt, ook een nadelig effect op onze gezondheid. Luchtvervuiling kan zorgen voor luchtwegproblemen, vochtigheid en extra neerslag geven infectieziekten meer ruimte, en er kan een tekort aan drinkwater of voedsel ontstaan.

Hoe helpen satellietdata bij het methaanprobleem?

Satellietdata kunnen de concentratie methaan in de lucht weergeven. Ook is het mogelijk om belangrijke methaanbronnen, zoals gaslekken en de veehouderij, in kaart te brengen. Op basis van die data kunnen methaanemissies doelgerichter worden verminderd. Daarbij kan met satellietdata de methaanconcentratie in de lucht van een bepaald gebied, zoals een weiland, worden gemonitord. Gebaseerd op deze data kunnen nieuwe strategieën worden ontwikkeld om de uitstoot van methaan te verminderen en kan geregistreerd worden of bepaalde maatregelingen effect hebben.

In het kort:

Methaan (CH4) is een kleurloos en reukloos gas.
Methaan wordt voornamelijk gevormd in de pens van herkauwende landbouwdieren zoals koeien, schapen en geiten.
Ook komt methaan vrij bij o.a. het verbranden van fossiele brandstoffen, het verbouwen van rijst, uit stortplaatsen, en bij lekkende gasleidingen voor aardgas.
Doordat methaan een krachtig broeikasgas is heeft het een groot effect op de klimaatverandering.
In de afgelopen 150 jaar is de concentratie van methaan in de atmosfeer ruim verdubbeld.
Het inademen van hoge concentraties methaan kan zorgen voor ademnood, hoofdpijn, sufheid en bewusteloosheid.
Satellietdata kunnen de concentratie methaan in de lucht weergeven, evenals belangrijke methaanbronnen.